Sejm odrzuca projekty chroniące życie i rodzinę

Adobe Stock

· Sejm przyjął większością głosów rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne.

· Projekt przewiduje zniesienie wymogu uzyskania recepty lekarskiej na tzw. pigułki „dzień po” zawierające substancję octan uliprystalu. 

· W zamyśle projektodawców zmiany mają umożliwić nabywanie w aptekach bez recepty tabletek hormonalnych tzw. antykoncepcji awaryjnej nawet przez dzieci, tj. osoby od 15 roku życia.

· Aby zmiany stały się obowiązującym prawem, potrzeba jeszcze podpisu Prezydenta.

· Sejm odrzucił także obywatelski projekt ustawy „Tak dla rodziny, nie dla gender”, pod którym podpisało się 150 tys. Polaków.

· Projekt przewidywał wypowiedzenie przez Polskę genderowej Konwencji stambulskiej.

Podczas wczorajszego głosowania w Sejmie większością głosów, głównie Koalicji Obywatelskiej (143), ale też Polski 2050 (31), Lewicy (26) i PSL (24), uchwalono rządowy projekt zmian w ustawie Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 2301), mający na celu poszerzenie dostępu do hormonalnych środków antykoncepcji postkoitalnej (tzw. antykoncepcja awaryjna, pigułki „dzień po”) zawierających substancję czynną octan uliprystalu. Obecnie, zgodnie z obowiązującym art. 23a ust. 1a Ustawy prawo farmaceutyczne, „produkty lecznicze dopuszczone do obrotu, wskazane w Charakterystyce Produktu Leczniczego do stosowania w antykoncepcji otrzymują kategorię dostępności (…)” wydawane z przepisu lekarza. Istotą przyjętych wczoraj przez Sejm zmian jest więc uchylenie tego przepisu, co w praktyce – w przypadku uzyskania podpisu Prezydenta - otwiera drogę do sprzedaży silnych hormonalnych środków bez konieczności uzyskania recepty lekarskiej. Przy czym aktualnie mowa o jednym takim produkcie o nazwie ellaOne, który w 2009 r. został dopuszczony do obrotu w całej Unii Europejskiej w procedurze centralnej jako lek wydawany z apteki na podstawie recepty. Od 2015 r., w wyniku zmiany decyzji Komisji Europejskiej, dostępny może być bez wymogu okazania recepty. Indywidualna decyzja w zakresie kategorii dostępności tego środka należy bowiem – zgodnie z prawem UE - do poszczególnych państw członkowskich.

Poważne zastrzeżenia – poza samym faktem dopuszczenia sprzedaży takich środków bez konieczności odbycia wcześniejszej konsultacji lekarskiej – budzi brak wprowadzenia w ustawie ograniczeń wiekowych przy nabywaniu tabletki. Zapowiadane przez minister zdrowia ograniczenie od 15 roku życia nie znalazło się w przepisach ustawy, w których znajduje się jedynie upoważnienie do wydania aktu wykonawczego regulującego tę kwestię. Zgodnie z proponowanym art. 96 ust. 12 Prawa farmaceutycznego, „Minister właściwy do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia, wykaz produktów leczniczych, o których mowa w ust. 5d, wiek lub inne wymagania uzasadniające wydanie danego produktu leczniczego na receptę (…)”, co jednak oznacza tylko tyle, że minister stosowane ograniczenie wiekowe może, ale nie musi wprowadzić. Nie zmienia to faktu, że wejście w życie uchwalonych wczoraj przepisów oznaczałoby możliwość sprzedaży bez recepty silnie działających pigułek hormonalnych dzieciom - taki jest bowiem status prawny w Polsce osób w tym wieku.

Co istotne, zgodnie z §13 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. 2016 r. poz. 283), wymogiem prawidłowej legislacji jest, aby jednocześnie z projektem ustawy przygotowane zostały projekty rozporządzeń o znaczeniu podstawowym dla jej funkcjonowania. Nie ulega wątpliwości, że ustalenie dolnej granicy wieku jest w tym przypadku niezbędne z perspektywy bezpieczeństwa potencjalnych nabywców tabletek.

„Stworzenie ram prawnych dla niekontrolowanego stosowania tzw. tabletek awaryjnych przez dzieci jest sytuacją nie do zaakceptowania. Dla porównania – obecnie dzieciom prawnie ogranicza się dostęp do napojów energetycznych czy możliwości korzystania z solarium, a omawiana zmiana prawa farmaceutycznego może otworzyć drogę do zupełnie swobodnego stosowania przez młodzież silnych doustnych środków hormonalnych. Ufamy, że Prezydent wykaże się troską o dobro dzieci i prawo to nie wejdzie w życie” – podkreśliła r. pr. Katarzyna Gęsiak, dyrektor Centrum Prawa Medycznego i Bioetyki Ordo Iuris.  

Podczas posiedzenia rozpatrywany był także obywatelski projekt ustawy „Tak dla rodziny nie dla gender”. Wśród projektodawców był Instytut Ordo Iuris. Pod projektem złożonym w Sejmie w grudniu 2020 r. podpisało się 150 tys. obywateli. Sejm rozpatrywał złożony podczas poprzedniego posiedzenia wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Za odrzuceniem głosowali wszyscy posłowie Koalicji Obywatelskiej (145), Polski 2050 (31), Polskiego Stronnictwa Ludowego (31), Lewicy (26) oraz jeden poseł PiS. Przeciwko odrzuceniu projektu było 170 posłów PiS i wszyscy posłowie Konfederacji (17).

Projekt zakładał wypowiedzenie przez Polskę Konwencji Stambulskiej, ratyfikowanej w 2015 r. Dokument ten opiera się na założeniach ideologii gender. Deklarowanym celem konwencji jest walka z przemocą domową i przemocą wobec kobiet. Jej autorzy źródeł przemocy dopatrują się jednak w systemowych napięciach społecznych, mających być efektem kulturowo narzuconych i umacnianych ról płciowych.  Konwencja ignoruje przy tym takie przyczyny przemocy, jak alkoholizm, narkomania czy seskualizacja wizerunku kobiet w mediach.